Bugun Federal rezerv yilning so'ngidan oldingi ikki kunlik yig'ilishini yakunlaydi. Oktabr yig'ilishining rasmiy natijalari deyarli oldindan ma'lum bo'lsa-da, bozorlar Feddan keyingi harakatlar bo'yicha intriga kutmoqda.
Amerika savdo sessiyasi yakuniga yetar ekan, Federal rezerv o'zini so'nggi olti yilda birinchi marta misli ko'rilmagan holatda topdi — a'zolar 29 kundan beri davom etayotgan hukumat faoliyati to'xtashi (shutdown) sharoitida to'planishmoqda (bu tarixiy rekorddan atigi besh kun kam). 2019-yil yanvaridagi yig'ilishdan farqli o'laroq, o'shanda regulyator barcha parametrlarni o'zgartirmagan edi, bugun esa foiz stavkasining 25 punktga pasaytirilishi kutilmoqda. Bu eng asosiy va oldindan baholangan senariy bo'lib, uning amalga oshish ehtimoli bozor tomonidan 99.9% ga baholangan.
Bu esa shuni anglatadiki, oktabr yig'ilishi natijalari allaqachon bozor narxlariga kiritilgan. Treyderlar 25 punktga stavka pasaytirilishini ikki hafta avval, Fed raisi Jerom Pauellning muhim nutqidan so'ng narxlarga qo'shishgan. O'shanda u mehnat bozori holatidan xavotir bildirib, "ish o'rinlari qisqarishda davom etayotgan bo'lsa, bu muqarrar ravishda ishsizlikning oshishiga olib keladi", degan edi. Boshqa Fed vakillari – Stiven Miran, Kristofer Valler va Mishel Bouman ham monetar siyosatni yumshatishni qo'llab-quvvatlab, bozor kutganlarini yanada kuchaytirishdi.
Aslida, oktabrdagi stavka pasayishi deyarli "tayyor bitim". Shu bois treyderlar rasmiy e'londan ko'z yumishlari mumkin. Barcha e'tibor unga hamroh bayonot va Pauellning ritorikasiga qaratiladi. Feddan keyingi harakatlar atrofidagi intriga davom etmoqda, va bu borada ikkita asosiy senariyni ajratish mumkin.
"Qattiqqo'l" pasayish (Hawkish cut)
Menimcha, bu eng ehtimolli senariy: regulyator stavkani 25 punktga pasaytiradi, biroq dekabr yig'ilishi uchun yangi pasayish haqida hech qanday signal bermaydi. Fed ehtiyotkor ohangda "keyingi qarorlar ma'lumotlarga qarab qabul qilinadi" deydi — ya'ni shutdown tugagach.
Aslida, markaziy bank hozir "ko'r-ko'rona" qaror qabul qilmoqda – a'zolar faqat sentabr oyidagi CPI o'sish hisobotiga tayanishmoqda. Afsuski, boshqa rasmiy makroiqtisodiy ma'lumotlar mavjud emas. Shunday axborot vakuumida Fed qat'iy prognoz beradimi? Juda ehtimoldan yiroq, ayniqsa barcha a'zolar Pauellning yumshoq pozitsiyasiga qo'shilmayotgan bir paytda. Xususan, Dallas Fed prezidenti Lori Logan va Atlanta Fed rahbari Rafael Bostik qo'shimcha pasayishlarga ehtiyotkorlik bilan yondashish zarurligini aytishgan.
Bundan tashqari, oktabr yig'ilishi AQSh prezidenti Donald Tramp va Xitoy raisi Si Szinpin o'rtasidagi muhim uchrashuv arafasida o'tayotgani ham muhim omil. Dastlabki savdo muzokaralari ijobiy o'tgan, ammo agar rahbarlar asosiy masalalarda kelisha olmasalar, savdo urushi yana kuchayishi mumkin. Bu holatni inobatga olmaslik mumkin emas va Fedning ehtiyotkor pozitsiyasi uchun qo'shimcha sabab bo'lib xizmat qiladi.
CME FedWatch ma'lumotlariga ko'ra, dekabrda 25 punktlik pasayish ehtimoli 90% ni tashkil etadi. Shuning uchun agar Fed bugun "qattiqqo'l pasayish" yo'lini tanlasa, hatto amalda stavka tushirilsa ham, dollar talabda bo'ladi.
"Yumshoq" pasayish (Dovish cut)
25 punktlik pasayish bilan birga, dekabrda yana bir pasayish bo'lishi haqida aniq signal berilishi. Bu senariy yuqoridagi sabablarga ko'ra kamroq ehtimolga ega, ammo butunlay istisno etilmaydi. Bu qarash tarafdorlari sentabr CPI hisobotiga ishora qilishadi: umumiy inflyatsiya 3.0% (prognoz 3.1%) va bazaviy inflyatsiya 3.0% (avgustdagi 3.1% dan pasaygan).
Mehnat bozori nuqtai nazaridan "kapalaklar" (doves) ishsizlik nafaqasi talablarining o'sishini tilga olishmoqda. Rasmiy mehnat vazirligi ma'lumotlari shutdown sabab e'lon qilinmagan, ammo Goldman Sachs va JPMorgan hisob-kitoblariga ko'ra, yangi ishsizlik nafaqasi arizalari ketma-ket uchinchi hafta oshgan. CitiGroup iqtisodchilari ham shunga o'xshash signal berib, so'nggi haftada arizalar 230–235 mingga yetganini taxmin qilishmoqda. Bu mehnat bozorida talabning sustlashayotganini ko'rsatmoqda.
Ba'zi tahlilchilar arizalarning ko'payishini aynan shutdown bilan bog'lashmoqda. Odatda, bunday o'sish faqat hukumat faoliyati to'xtaganidan keyingi birinchi haftada kuzatiladi. Bu safar esa, ehtimol, salbiy trend shakllanmoqda.
"Yumshoq" pasayish foydasiga yana bir dalil – Conference Board iste'molchilar ishonchi indeksi ketma-ket uchinchi oy pasaydi. Kecha e'lon qilingan ma'lumotlarga ko'ra, indeks 94.6 ga tushdi – bu yil aprelidan beri eng past daraja.
Boshqacha aytganda, Federal rezerv nafaqat oktabrda 25 punktga stavka pasaytirishni, balki kelgusida monetar yumshatishni davom ettirish zaruratini ham oqlashi mumkin. Agar urg'u shu tomonga berilsa, dollar kuchli bosim ostida qoladi. Shunga qaramay, menimcha, regulyator bu darajada bir ovozdan keskin qaror qabul qilmaydi.
Ekstremal senariylar (Ultra-scenarios)
Bu eng past ehtimollikdagi holatlar, ammo nazariy jihatdan ro'y berishi mumkin. Masalan, stavkani 50 punktga tushirish. Sentabr yig'ilishidan so'ng bu variantni faqat Tramp tarafdori, doimiy "yumshoq" Stiven Miran qo'llab-quvvatlagan edi. Ehtimol, bugun ham u 50 punktlik pasayish uchun ovoz beradi. Ammo Qo'mitada boshqa hech kim bu g'oyani yoqlamaydi.
Shuningdek, oktabr yig'ilishida stavkani o'zgartirmaslik varianti ham deyarli mumkin emas. Fed raisi Jerom Pauell ikki hafta avval stavka pasayishini deyarli ochiq e'lon qilgan edi. Inflyatsiya hisobotining "qizil tusda" bo'lishi bu boradagi barcha shubhalarni yo'qotgan.
Xulosa
Bozorning "Fed yil oxirigacha ikki marta stavka tushiradi" degan mutlaq ishonchi EUR/USD buqalariga zarar keltirishi mumkin. Juftlik o'sishda davom etishi uchun regulyator bozor kutganlarini tasdiqlashi zarur.
Tasdiqlaydimi? Juda shubhali. Davom etayotgan shutdown, Tramp va Si Szinpin uchrashuvi, shuningdek, Feddagi kelishmovchiliklar tufayli ehtimol past. Demak, hatto stavka pasaytirilsa ham, "yashil" valyuta oktabr yig'ilishining asosiy foydachisiga aylanishi mumkin. Bu holda, EUR/USD sotuvchilari juftlikni to'rt haftadir savdo qilinayotgan 1.1560–1.1730 diapazonining pastki chegarasini yana sinab ko'rishlari mumkin.
